zaterdag 1 november 2014

No 5

Al meer dan 90 jaar geleden werd Chanel No 5 op de markt gebracht. Volgens de publicaties over parfumverkopen is het nog steeds een zeer populair parfum. Het is een beetje afhankelijk van het jaar en het land, maar het staat meestal in de top 3 en vaak op de eerste plaats, alweer bijna een eeuw het best verkochte parfum.

Aan de andere kant: als je mensen blind laat kiezen, dat wil zeggen door ze alleen te laten ruiken, is Chanel No 5 lang niet altijd het meest gekozen parfum, sterker nog, overtuigde aanbidders van deze geur kunnen Chanel No 5 niet altijd uit een line up van een aantal bekende parfums terug vinden. De naam van het parfum en de bijbehorende mythe is kennelijk meer van belang voor de verkoop dan de geur an sich.

Dat is natuurlijk niet vreemd, bij cosmetica speelt als regel de emotie een zeer grote, zo niet de enige rol. Bij parfums is dat alleen maar sterker. Waar je bij een crème nog wel een redelijk geloofwaardig pseudowetenschappelijk verhaaltje kan verzinnen waardoor de gebruiker werkelijk gelooft dat de huid er beter van wordt kan je dat bij een parfum minder makkelijk. 

Je ziet dat mooi in sommige reclames waarin nu vaak een grap wordt gemaakt van de aloude claim van parfums en geuren: namelijk dat je er seksueel aantrekkelijker van wordt. Een doorsnee man spuit zich vol met een of andere geur en binnen kilometers omtrek komen alle vrouwen er op af als een moderne rattenvanger van Hamelen.
Foto van Wikipedia

Ander leuk feitje over Chanel No 5 is dat het parfum dat je nu koopt heel anders van samenstelling is dan het parfum uit 1921. Een deel van de geurstoffen die toen gebruikt werd zijn nu niet meer toegestaan, dan wel is het gebruik aan banden gelegd. In Chanel No 5 zat bijvoorbeeld een flink percentage nitromusken, tegenwoordig mogen deze nog maar beperkt worden gebruikt. In de loop van de tijd zijn deze beetje bij beetje vervangen door andere geurstoffen. Niet te snel, het publiek mocht er natuurlijk niet te veel van merken.

Deze ontwikkeling gaat overigens door. Niet zozeer doordat er regelmatig nieuwe vervelende aspecten van geurstoffen worden ontdekt. Al langer gebruikte geurstoffen zijn zo goed onderzocht dat daar weinig meer aan te ontdekken valt en nieuwe geurstoffen worden eerst uitgebreid onderzocht voor ze op de markt komen.

Er zijn twee andere oorzaken voor deze ontwikkeling. De eerste is een steeds verder gaande behoefte de veiligheidsgrenzen te verleggen. Dat heeft onder meer te maken met angst door onwetendheid bij zowel de meeste beleidsmakers en politici als hun kiezers. 

Voor een deel heeft het te maken met het feit dat bepaalde vervelende aspecten met de tijd komen. Zo ontstaat een allergie voor geurstoffen vaak pas na langer gebruik. In eerste instantie heeft niemand er last van, dan een paar en dan zijn het er zoveel dat er maatregelen worden genomen. Naast de eigenschappen van de stof speelt ook het gebruik ervan een rol. Een sterk allergene maar zeer dure geurstof zal het langer volhouden dan een veel minder allergene geurstof die massaal gebruikt wordt: in shampoo, afwasmiddel en deodorant.

Maakt dat voor Chanel No 5 uit? Nee, de parfumeurs van Chanel blijven continue aan de formulering werken en passen het voorzichtig aan, voor het grote publiek is dat voldoende.

vrijdag 26 september 2014

Heliotropine

Heliotropine ofwel piperonal. Alleen al het gebruik van deze woorden in dit blog zal zorgen dat de controlerende instanties een klein alert ontvangen: heliotropine is niet alleen een belangrijke geurstof, maar ook een onmisbare, lastig te vervangen of na te maken grondstof voor XTC.

Dat is vooral heel jammer voor de parfumamateurs, waar een bonafide professionele gebruiker in de geurstofindustrie zonder problemen een vergunning krijgt voor het bezit van heliotropine is dat voor anderen moeilijk. Met dank aan internet zal het wel lukken dit illegaal uit Azië te importeren, maar makkelijk is anders.

Als het nu een makkelijk misbare stof zou zijn was het een ander verhaal, maar het is juist een belangrijke geurstof. In Perfumer & Flavourist van maart/april 1989 wordt gesteld dat het op de 15e plaats komt van veel gebruikte geurstoffen in de fijne parfumerie. Hoewel het inmiddels 25 jaar verder is vermoed ik dat het nog steeds op ongeveer die plek staat.

IFF heeft een all-round vervanger voor Heliotropine: Heliotropex N. Het lijkt me haast onmogelijk heliotropine in alle gevallen te vervangen door wat dan ook, maar het is fijn als er opties zijn. Naast Heliotropex N zijn er verschillende andere mogelijkheden, alleen zal in de meeste gevallen de balans tussen de verschillende geurstoffen en top, hart en basis opnieuw gevonden moeten worden.


Kamperfoeliegeur: heliotropine is gebruikelijk

Mijn persoonlijke favoriet voor het om heliotropine heenwerken is benzoë Siam resinoide. Het heeft dezelfde balsamische geur als heliotropine, alleen is het minder sterk en meer een basisnoot. Heliotropex N bevat onder andere een flinke hoeveelheid veratrumaldehyde: ook een fijne balsamische geur, maar minder sterk en minder poederachtig dan benzoë Siam resinoide: nog steeds een basisnoot.

Ook de andere geurstoffen die ingezet kunnen worden zijn vooral basisnoten: benzylsalicylaat, vanilline, vanille absolue, om er een paar te noemen. Heliotropine is in veel gevallen meer een hartnoot. De amateurparfumeur zal dus al haar of zijn kunnen moeten inzetten om de vervangende geuren meer naar het hart te trekken.

Een truc die ik daarvoor gebruik is een kleine hoeveelheid etherische olie ylang ylang III, hoewel het in mindere mate ook wel met benzylpropionaat lukt: het lijkt de balsamische kant van het parfum wat omhoog te trekken, maar het lukt niet altijd en ylang ylang  psat niet bij elk parfum waar je heliotropine zou willen gebruiken.

Het blijft dus aanmodderen voor de beginner en amateur, maar dat is ook een mooie leerschool.