VOC mentaliteit (1)

Er zijn natuurlijk de nodige grapjes gemaakt over het prijzen van de VOC mentaliteit door onze premier. Slavenhandel, ronselen, met geweld afgedwongen monopolies, een zeer kleine elite die van de winsten profiteerde.

Maar die kant wilde Balkenende natuurlijk niet belichten. Nederland had in die VOC tijd inderdaad een interantionale voorsprong op het gebied van de handel en verwerking van specerijen als kruidnagel, nootmuskaat en foelie.

Nederland had, wellicht mede door dit VOC verleden, pakweg 100 jaar geleden een heel mooie positie in de wereld van geur- en smaakstoffen met bedrijven als Polak en Schwarz en Chemische fabriek Naarden.

Helaas heeft de schaalvergroting ook hier toegeslagen, de kleinere bedrijven zijn grotendeels overgenomen door steeds grotere met als gevolg dat er weliswaar nog een paar smaakstoffenbedrijven zijn, maar er is geen groter Nederlands geurstoffenbedrijf meer in Nederlandse handen.

Een overzicht:

Chemische fabriek Naarden heeft het lang volgehouden, maar nadat Unilever en ICI op het bedrijf waren uitgekeken is het overgenomen door Givaudan. Het immense complex tussen Naarden en Huizen is er nog en op het gebied van smaakstoffen zal er ongetwijfeld nog de nodige R&D plaatsvinden, maar geurstoffen worden er voor zover ik begrepen heb alleen geproduceerd, niet uitgedacht. Dat werk zal naar Zwitserland zijn verplaatst.

Givaudan had al eerder PFW overgenomen, de uitvinder van Tonalid, na Galaxolide de meest gebruikte musk geurstof. PFW lijkt redelijk zelfstandig te zijn gebleven.

IFF is voortgekomen uit het Zutphense Polak en Schwarz en uit Ameringen-Haebler, opgericht door de heer van Ameringen die negentig jaar geleden vanuit Nederland naar de Verenigde Staten emigreerde. Van Ameringen begon als agent van Polak en Schwarz, maar begon al snel met een eigen bedrijf dat etherische olie uit Nederland importeerde. IFF heeft in Hilversum een creative lab en in Tilburg staat een grote productie faciliteit. Het spannende werk echter gebeurt in het hoofdkantoor in New York.

DSM maakt kaneelalcohol en kaneelaldehyde naast nog een paar stoffen die als geurstof kunnen worden gebruikt. Een echt geurstoffenbedrijf is het nooit geweest.

Voor zover mij bekend is er nog slechts één Nederlandse producent van etherische olie, namelijk Erven Th. Koomen BV in Middenmeer, die internationaal nog enige faam heeft als het gaat om karwijzaadolie.

De oude handel en mengbedrijven zijn verdwenen en er zijn wat nieuwe voor in de plaats gekomen, maar ook hier is Schraalhans keukenmeester.

(wordt vervolgd)